जिल्हा न्यायपालिकेकडे आपण ज्या प्रकारे पाहतो त्याचा नागरिक म्हणून आपल्या वैयक्तिक स्वातंत्र्यावर खोलवर परिणाम होतो. जर जिल्हा न्यायाधीशांना त्यांच्या स्वत:च्या क्षमतेवर विश्वास नसेल, तर त्यांच्या स्वत:च्या आदरात श्रेणीबद्ध पद्धतीत, एखाद्या महत्त्वाच्या खटल्यात जिल्हा न्यायाधीशांनी जामीन देण्याची अपेक्षा आपण कशी करू शकतो. असे देशाचे सरन्यायाधीश डॉ. डी. वाय. चंद्रचूड यांनी न्यायालयीन व्यवस्थेत जिल्हा न्यायपालिकेची महत्त्वाची भूमिका विषद केली आहे.
गल्ली ते ग्लोबल सर्व गोष्टी जाणून घेण्यासाठी ई-चावडीच्या फेसबुक पेजला लाइक करा
बार कौन्सिल ऑफ इंडियाच्या वतीने आयोजित सत्कार समारंभात बोलताना सरन्यायाधीशांनी जिल्हा न्यायपालिका आणि उच्च न्यायालय तसेच सर्वोच्च न्यायालय यांच्यात समानतेची भावना असायला हवी, यावर भाष्य केले.
ते पुढे म्हणाले, उच्च न्यायव्यवस्थेत जामीन अर्ज सर्वाधिक येत आहेत कारण जिल्हा न्यायालयात जामीन देण्यास अनास्था आहे. ते न्यायाधीश जामीन देण्यास इच्छुक का नाहीत कारण त्यांच्याकडे क्षमता नाही असे नाही. तळागाळातील न्यायाधीशांना गुन्हा समजत नाही म्हणूनही नाही. त्यांना कदाचित उच्च न्यायालयातील अनेक न्यायमूर्तींपेक्षाही गुन्हा अधिक चांगला समजला असेल. कारण त्यांना माहीत आहे की जिल्ह्यांतील तळागाळात कोणता गुन्हा आहे पण, भीतीची भावना अशी आहे की, जर मी जामीन दिला, तर मला एका गंभीर खटल्यात जामीन दिल्याच्या कारणावरून उद्या कोणी मला टार्गेट करेल का? या भीतीच्या भावनेबद्दल कोणीही बोलत नाही, परंतु, त्याचा सामना आपण केला पाहिजे. कारण जोपर्यंत आपण तसे करत नाही, तोपर्यंत जिल्हा न्यायालये दंतहीन होतील आणि आपली उच्च न्यायालये अकार्यक्षम होतील”
ते पुढे म्हणाले की, “आपल्या जिल्हा न्यायव्यवस्थेच्या सेवा परिस्थितीत सुधारणा करण्यासाठी बरंच काही करावे लागेल, परंतु सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे आपल्याला आपल्या जिल्हा न्यायव्यवस्थेमध्ये सन्मानाची भावना, आत्मसन्मानाची भावना, त्यांच्या स्वत: च्या सन्मानाबद्दल आत्मविश्वासाची भावना आणली पाहिजे. म्हणूनच मी नेहमी म्हणतो की आमची जिल्हा न्यायव्यवस्था ही गौण न्यायव्यवस्था नाही. ती खरोखरच जिल्हा न्यायव्यवस्था आहे जी देशाच्या न्यायव्यवस्थेच्या कारभारात उच्च न्यायालय किंवा सर्वोच्च न्यायालयासारखीच महत्त्वाची असते. सर्वोच्च न्यायालय कदाचित मोठे निवाडे देतील. परंतु, जिल्हा न्यायव्यवस्था त्या छोट्या प्रकरणांमध्ये सामान्य नागरिकांची शांतता, आनंद, आणि विश्वास यांची व्याख्या करतात. न्यायिक पायाभूत सुविधा सुधारण्याची गरज आहे.”
